Data aktualizacji: 28.03.2022

Dane osobowe i prawo autorskie to jedne z tych terminów, które powinien znać każdy użytkownik internetu. Niezastosowanie się do pewnych prawnych zasad może doprowadzić do wielu kłopotów, dlatego mamy dla Was kilka wskazówek, aby ich uniknąć!

Czym są dane osobowe?

Imię, nazwisko, PESEL, adres zamieszkania, numer telefonu. To pierwsze skojarzenia, jakie przychodzą nam na myśl, prawda? Ale czy rzeczywiście są to dane osobowe? W Polsce termin ten precyzuje ustawa o ochronie danych osobowych, która mówi, że dane osobowe to wszystkie informacje, które pozwalają zidentyfikować osobę fizyczną.

Przede wszystkim zapamiętaj jedną prostą zasadę:

Dane osobowe tworzy zwykle zestaw danych. Samo imię czy nazwisko, nie pozwala nam zidentyfikować danej osoby, jest bowiem wielu Janów Kowalskich czy Michałów Nowaków. Tak samo nazwa ulicy czy budynku, w którym mieszka wiele osób. Jeśli znamy dokładny adres czy nr telefonu, wtedy jesteśmy w stanie z łatwością określić, o kogo chodzi. Wyjątkiem jest tutaj nr PESEL, ponieważ wiele instytucji jest w stanie właśnie po nim zlokalizować daną osobę.

Oczywiście dane osobowe są ściśle chronione, do niedawna czuwał nad tym Generalny Inspektor Danych Osobowych. Od maja 2018 roku, polską ustawę o ochronie danych osobowych zastąpiła ustawa RODO, która objęła wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej. Teraz Generalny Inspektor został zastąpiony przez Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych.

Sprawdź: Ustawa o ochronie danych osobowych art. 6

Prawa autorskie, strzeżone przez prawo tak jak dane osobowe

Najogólniej rzecz biorąc, prawo autorskie to ogół praw, które przysługuje autorowi dzieła lub innej osobie upoważnionej, które regulują, m.in. kwestie czerpania korzyści finansowych z danego utworu. W Polsce prawo autorskie reguluje ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 1994 roku. Była to pierwsza w historii polskiego prawodawstwa tak poważna ustawa regulująca kwestie prawa autorskiego, które po transformacji praktycznie nie istniało! Wówczas kwitł handel, m.in. pirackimi kasetami VHS czy płytami CD, ponieważ prawo w żaden sposób nie chroniło twórców i ich dzieł.

Prawo autorskie, podobnie jak dane osobowe jest chronione przez państwo, dlatego należy pamiętać o jego przestrzeganiu, zwłaszcza w działalności internetowej. Dlatego, zanim użyjemy dowolnego zdjęcia znalezionego w sieci, aby dodać je do blogowego wpisu, zastanówmy się dwa razy czy dana grafika nie jest chroniona prawem autorskim!

Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia przedstawionej na nim osoby. Istnieje jednak kilka wyjątków od tej reguły.

-Honorarium za pozowania do zdjęcia. Otrzymane pieniądze są jednoznaczne z wyrażeniem zgody na wykorzystanie wizerunku.

-Osoby znane. Możesz bez problemów, np. robić im zdjęcia, jeśli są w pracy. Tyczy się to chociażby polityków na wiecach wyborczych, czy muzyków w trakcie koncertu.

-Publiczność. Na szczęście, kiedy robisz zdjęcie jakiegoś krajobrazu, a ktoś akurat przejdzie w oddali nie musisz go gonić z umową zgody na wykorzystanie wizerunku 😉

Jeśli szukasz obrazów w internecie i nie jesteś pewien czy możesz je wykorzystać w takiej, czy innej formie, skorzystaj z zaawansowanego wyszukiwania i zaznacz odpowiednią opcję w rubryce „prawo do użytkowania”.

Sprawdź: Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych – art. 81

Spam a dane osobowe

Każdemu z nas, na skrzynkę mailową, kiedyś wkradła się kompletnie nieinteresująca wiadomość. To właśnie spam, czyli otrzymana drogą elektroniczną informacja handlowa, której odbiorca nie zamawiał. Nie wszyscy jednak wiedzą, że za rozsyłanie spamu grozi kara grzywny. Spam otrzymywany na skrzynkę e-mail to nic innego jak niedozwolone działanie, korzystając z danych osobowych. Spamer bez naszej zgody rozsyła wysyłkę maili, a często nie wiemy, jak znalazł się tam nasz adres e-mail. Po wprowadzenie ustawy RODO wszystkie firmy, które rozsyłają newslettery, zostały zmuszone do dodania przycisku, który sprawi, że użytkownik będzie mógł jednym kliknięciem wypisać się z niego i ograniczyć niechciane treści na swojej poczcie.

Sprawdź: Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną – art. 10

Dane osobowe a Facebook

Facebook rządzi się poniekąd swoimi prawami. Dlatego, jeśli planujecie zorganizować tu promocję lub konkurs, zapoznajcie się najpierw z ich wewnętrznym regulaminem. Dla przykładu każde takie wydarzenie musi posiadać regulamin, a także pełne zwolnienie Facebooka z odpowiedzialności przed każdym z uczestników. Codziennie, za pomocą portali społecznościowych udostępniamy mnóstwo informacji na swój temat. Warto być ostrożnym, ponieważ coraz więcej osób pada ofiarą cyberprzestępców, którzy, między innymi, hakują konta w social media albo uzyskują dostęp do kart kredytowych czy kont bankowych.

Sprawdź: Regulamin usługi Strony Facebook – punkt III E

Czy możemy bezkarnie cytować?

Tutaj najważniejsze jest jasne i wyraźne oznaczenie. Koniecznie zaznacz cytowaną treść cudzysłowem i podaj autora. Następnym ważnym punktem jest cel danego cytatu. Mogą to być kolejno:

Cele naukowe – wykorzystujesz czyjąś treść w celu wyjaśnienia jakiegoś tematu, np. prowadząc lekcje czy szkolenia.

Polemika – instynktowne jest przytoczenie czyjejś wypowiedzi, kiedy się z nim nie zgadzamy. Jest to na szczęście dozwolone

Trzeci przypadek, to tzw. „prawa gatunku twórczości”. Oznacza, że posługiwanie się cytatem dozwolone jest w przypadku samodzielnej twórczości nawiązującej, w sposób jednoznaczny, do cudzego dzieła, czy przede wszystkim w parodii czy kabarecie.

Sprawdź: Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych art.29

Naruszenie dóbr osobistych

Jeśli, ktoś narusza dobre imię nasze lub naszej marki, mamy prawo domagać się usunięcia skutków, przeprosin, odszkodowanie finansowego czy wpłaty na cel społeczny. Pamiętaj jednak, żeby samemu przestrzegać dobrych praktyk, ponieważ nigdy nie wiadomo czy ktoś nie będzie chciał wykorzystać tego punktu przeciw Tobie.

Sprawdź: art. 24 i art. 415 kodeksu cywilnego

Obraźliwe komentarze

Może się zdarzyć, że dostaniesz zgłoszenie z prośbą o usunięcie z Twojej strony bezprawnej zawartości, którą ktoś umieścił, np. w komentarzu. Ważne, żeby wtedy nie panikować, prawo stoi po Twojej stronie, zwalniając Cię z odpowiedzialności, jeśli nie wiedziałeś o takich treściach.

Wystarczy więc, że uniemożliwisz dostęp do tych treści po takim zgłoszeniu, a unikniesz wszelkich przykrych konsekwencji.

Sprawdź: Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną art. 14

Dane osobowe – podsumowanie

Możliwe, że niektóre zamieszczone powyżej rady nie wydają Ci się obecnie istotne. Nie można jednak wykluczyć, że prędzej czy później, okażą się przydatne. Dlatego, warto mieć w pamięci starą rzymską paremię: Ignorantia iuris nocet – nieznajomość prawa szkodzi. Przede wszystkim, pamiętaj, że dane osobowe, tak jak prawa autorskie, podlegają całkowitej ochronie i jeżeli masz wątpliwości, że ktoś wykorzystał je bez Twojej zgody, masz podstawę, żeby zgłosić ten fakt odpowiednim organom.